Υπάρχει ένα τραγούδι, άγνωστο στους πολλούς, με τον χαρακτηριστικό τίτλο Sheep. Μέσα από τους στίχους του, ο καλλιτέχνης κάνει μία διαπίστωση υπό τη μορφή ευχής: «Μακάρι να ήμουν πρόβατο αντί για λιοντάρι». Ακούγοντάς το την πρώτη φορά, βρήκα τη φράση άκρως ενδιαφέρουσα και, κάπου μέσα μου, ίσως ένιωσα να ταυτίζομαι.

Λίγες μέρες μετά, στη στάση του λεωφορείου, σκεφτόμουν το στίχο. Γιατί να προτιμούμε το ρόλο του άκακου προβάτου από αυτόν του επιθετικού λιονταριού; Φαινομενικά, η ερώτησή μου βρίσκει απάντηση μέσα απ’ την ίδια τη διατύπωσή της. Ένα ήρεμο πρόβατο έχει ”ντυθεί” a priori το ρόλο του θύματος. Είναι η λεία, το θήραμα των ισχυροτέρων που το χρησιμοποιούν κατά βούληση. Άλλοτε το εντάσσουν σε μια αγέλη και το οδηγούν σε μονοπάτια που εκείνοι έχουν επιλέξει κι άλλοτε, όταν η ανάγκη το απαιτεί, επιτίθενται αυτοστιγμεί σε αυτό και τρέφονται απ’ τη σάρκα του.

Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις όμως το πρόβατο είναι το θύμα. Η άποψη αυτή έχει επικρατήσει, έτσι δεν είναι; Στο σημείο αυτό, έχω τις αντιρρήσεις μου. Το πρόβατο δεν είναι εντελώς άκακο ούτε ανεύθυνο των επιλογών του. Όχι μόνο συμβιβάζεται με το να είναι η απρόσωπη φωνή μέσα σε μια ομάδα από ομοίους του, αλλά το επιδιώκει κιόλας. Το ”βολεύει” να μην ψάχνεται, να εφησυχάζει και να επαναπαύεται. Ως γνωστόν, αν και μη παραδεκτόν από όλους μας, το ”βόλεμα” είναι λίαν εθιστικό. Εξυπηρετεί το μικρό, ανυποψίαστο προβατάκι!

Απεναντίας, το δυνατό, περήφανο λιοντάρι, που διεκδικεί το δικαίωμα όχι απλά στην επιβίωση αλλά και στην αναγνώριση της ανωτερότητάς του απ΄τα υπόλοιπα ζώα, ενδύεται το ρόλο του θύτη. Πόσο βολικό είναι το παιχνίδι των ρόλων. Αυτό όμως που κρύβουμε πολλές φορές, συνειδητά κι από τον ίδιο μας τον εαυτό, είναι η παραδοχή ότι κάθε ρόλος έχει διττή φύση· η φύση αυτή αλλάζει ανάλογα με την οπτική γωνία από την οποία το παρατηρεί ο καθένας μας. Και τότε, το ανυπεράσπιστο πρόβατο μπορεί να κοιτάξει βαθιά μες στην ψυχή μας αποκαλύπτοντας το αλαζονικό βλέμμα του λιονταριού κι αφήνοντας ταυτόχρονα να του ξεφύγει ένας τόσος δα βρυχηθμός.

Σοφία Κακαέ